Vrienden van Plots,
Gisteren (5 juni 2013) heeft Plots de Zilveren Reissmicrofoon gewonnen, de prijs voor het beste radioprogramma van Nederland. Het complete programma is bekroond en wij - de makers- zijn er ontzettend trots op. Tegelijk is de timing bizar. Sinds kort weten we dat Plots eind dit jaar ophoudt te bestaan, een feit dat de Nipkow-jury nog niet ter ore was gekomen. Bovendien werd één dag voor de uitreiking van de Reissmicrofoon duidelijk dat ruim 40% van de banen bij de VPRO Radio verdwijnt, een lot dat ook de presentator / eindredacteur van Plots treft. Deze onwaarschijnlijke combinatie van gebeurtenissen is zo Plotswaardig dat we het met onze luisteraars willen delen op deze site.
Hieronder het juryverslag en de toespraak van Jair Stein, die de prijs namens de makers van Plots in ontvangst nam.
(Op de foto van links naar rechts: Jennifer Pettersson, Esma Linnemann, Jair Stein, Katinka Baehr, Laura Stek en Bente Hamel).
Juryrapport Zilveren Reissmicrofoon 2013
Plots is een programma met onwaarschijnlijke, maar ware verhalen rond één thema. Kleine menselijke verhalen die je raken en aan het denken zetten, waar je mond van openvalt of waar je hardop bij in de lach schiet.
Een nadeel van radiodocumentaires is dat ze, door de realiteit van hun onderwerp, niet altijd tot de verbeelding spreken. De luisteraar hoort knerpend grind waar een studio-interview op zijn plaats zou zijn geweest.
Een nadeel van hoorspelen is dat ze weleens willen weglopen met de maker: geen dialoog is te gek, geen effect wordt geschuwd, geen wending is ondenkbaar. De luisteraar lijdt dan onder een kunstwerk zonder vierde muur, zonder ‘suspension of disbelief’.
Plots van de VPRO is een hybride die van beide vormen de nadelen geraffineerd elimineert en de voordelen uitmuntend combineert. Plots is schitterende vertelradio over ware absurditeiten in het menselijk bestaan.
De jury van de Zilveren Reissmicrofoon is onder de indruk. Van de rijkdom aan levensverhalen die de programmamakers weten aan te boren. Van de ongewone en toch indringende manier waarop de luisteraar wordt meegenomen in de levens van gewone - en soms niet zo gewone - mensen. Van hun openhartigheid. Van de mooie balans tussen objectiviteit en betrokkenheid. En niet in de laatste plaats van de vormgeving: waar nodig indringend en soms zó subtiel.
De makers van Plots gooiden reeds hoge ogen met 1 Minuut en Een grote bruine envelop. Ze schromen niet om te verwijzen naar hun inspiratiebron: This American Life, een reeks radiodocumentaires die waargebeurde levensverhalen uit alle hoeken van de Verenigde Staten laat horen. Maar Plots staat zelfstandig in een lange Nederlandse traditie van vertelradio. Soms dringen herinneringen aan de KRO-klassieker Damokles zich op.
Plots wordt gemaakt door een dozijn mensen en samengesteld door Katinka Baehr en presentator Jaïr Stein. Tot de jaarwisseling was ook Chris Bajema betrokken als maker en presentator. De Zilveren Reiss-nominatie voor Plots is een compliment voor al deze programmamakers én voor alle anderen die dit bijzondere project in de wereld brachten en hopelijk nog lang in leven zullen houden.
Hierbij mogen niet onvermeld blijven: het Mediafonds, de NPO en het unieke Radio 1-ontwikkelplatform Radiolab, dat met Papa Hotel Radio eerder een katalyserende rol speelde in het tot stand komen van dit schitterende format. Hopelijk is Plots een lang en boeiend leven beschoren.
Tot slot. Wie Plots weleens heeft beluisterd, weet dat het programma één onuitwisbare schandvlek kent. In een wereld van ongelimiteerd budget was die allang weggepoetst. En de jury baalt er wel van: één keer per maand?!
Plots is in 2013 uitgeroepen tot winnaar van de Zilveren Reissmicrofoon.
Toespraak van Jair Stein
In 1975 ging deze zelfde Zilveren Reiss microfoon naar de hele VPRO radio. De jury zei toen dat het verdwijnen van andere omroepen een gemis zou zijn, maar het verdwijnen van de vpro radio “ondenkbaar”.
De reactie van de VPRO was kenmerkend voor die tijd: ze verzonnen een eigen ritueel omdat, zo sprak de ceremoniemeester plechtig, “de VPRO radio alleen uitmuntend kan zijn, doordat de kwaliteit van de andere omroepen zo laag is”. Op de dag van de uitreiking werd daarom in de tuin van de VPRO een willekeurige dag radio begraven van de NCRV, om die in het jaar 2000 weer op te graven “om met verbazing terug te luisteren en te genieten van een Hollandse radiodag”.
De legendarische arrogantie van de VPRO is inmiddels verdwenen, en ik denk dat niemand het erg mist. Maar er is veel meer verloren gegaan. Wie nu een graf voor de radio graaft, weet wat er in ligt. Plots, zojuist bekroond als het beste radioprogramma van Nederland bestaat straks niet meer, het is al opgegeven. Net als Labyrint, Studio Idzerda, Brands met Boeken, Villa VPRO en ons andere prijswinnende project 1 Minuut. Op Radio 6 gaan nog meer titels verdwijnen. De radio zonder VPRO blijkt ineens heel goed denkbaar.
Het Mediafonds dat ons zo ongelofelijk heeft gesteund, zal straks ook niet meer bestaan; de doodsteek voor vernieuwende radio.
De briljante makers die deze prijs ontvangen, vanaf nu de beste radiomakers van Nederland, zoals Katinka Baehr, Esma Linnemann, Jennifer Pettersson, Chris Bajema, Laura Stek, Bente Hamel, Stef Visjager, Tjitske Mussche en vele anderen die deze prijs ontvangen, zullen straks niet of nauwelijks van radio kunnen rondkomen. En zelf kreeg ik gisteren eveneens mijn ontslag aangezegd, net als programmamaker Jaap Boots van de JaBo Gumbo-show, die zojuist voor zijn werk een eervolle vermelding kreeg.
Maar dat is niet het ergste. Alle mensen die hun pijnlijke, onwaarschijnlijke verhalen met ons hebben gedeeld, die zoveel zeggen over hoe wij in elkaar zitten en hoe onze samenleving werkt, die mensen zullen straks niet meer te horen zijn op de radio.
Deze prijs is een bekroning op ons werk. We zijn er ongelofelijk trots op. Maar het is vooral een aandenken, aan alles van waarde op de Nederlandse radio, dat eind dit jaar begraven wordt.
Maar het is nog niet te laat. De radio-intekening is nog niet definitief en Plots bestaat nog. Kijk op onze site en luister naar onze programma’s over Weldoeners, Thuiskomen, Verdwijnen of de Familie Omerovic. Programma’s waar we talloze malen voor genomineerd zijn en waar we zulke geweldige reacties op krijgen. Laat het beste radioprogramma van Nederland niet verdwijnen!
+f(png)/image.png)
